Улсын Их Хурлын даргын 2024 оны 73 дугаар захирамжаар байгуулагдсан Төрийн албаны тухай хуулийн хэрэгжилттэй танилцаж, санал, дүгнэлт гаргах, холбогдох хууль, тогтоолын төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсэг 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 02-ны өдөр хуралдаж, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын ажлын хэсгийн болон Төрийн албаны зөвлөлийн мэдээллийг сонсов.

Засгийн газрын гишүүн, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Н.Учрал төрийн албанд хийх шинэчлэл, өөрчлөлтийн ерөнхий үзэл баримтлалыг танилцуулж, Нийтийн албаны тухай ерөнхий хууль, Нийтийн захиргааны албаны тухай болон дагаж мөрдөх журмын тухай хуулиудаар эрх зүйн орчныг бүрдүүлэхээр төлөвлөж буйг онцолсон юм. Үүний хүрээнд төрийн ажлыг гүйцэтгэлийн үнэлгээнд суурилсан, олон улсын жишигт нийцсэн шалгуур үзүүлэлтүүдээр үнэлдэг байх, дижитал шилжилт, хиймэл оюун ухааны ашиглалтыг нэмэгдүүлэх, шинэ мянганы хүний нөөцөөр чадавхыг бэхжүүлэх асуудлуудад онцгой анхаарал хандуулж буй ажээ. Мөн төрийн албанд шударга байдлын зарчмыг бодитоор хэрэгжүүлж, албан хаагчийн байгууллагад оруулж буй хувь нэмэр, авч буй цалин хөлсний уялдааг хангах, мерит буюу чадахуйн зарчмыг зөв нэвтрүүлэх, төрийн албаны сургалт, давтан сургалтын тогтолцоог оновчтой, үр дүнтэй болгох эрэг асуудлыг онцгойлон авч үзэж байгаа талаар дурдав.

Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газраас Төрийн албаны тухай хуулийн хэрэгжилтийн үр дагаварын үнэлгээ хийснийг тус газрын дэд дарга Б.Батцэцэг танилцуулсан юм. Тус хуулийн 467 хэсэг, заалтыг нэгтгэн дүгнээд, 25 заалтыг хэвээр үлдээж, 145 заалтад нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, 26 зүйл, заалтыг хүчингүй болгох шаардлагатай гэж үзсэн байх бөгөөд 46 заалтын хэрэгжилтийг үнэлэх боломжгүй байжээ. Сүүлийн 10 жилд төрийн улс төрийн албаны бүрэлдэхүүн 1.6 хувиар, захиргааны албаны бүрэлдэхүүн 6.4 хувиар өссөн бол төрийн үйлчилгээний албан хаагчдын тоо 65.3 хувиар, тусгай албан хаагчдын тоо 27.0 хувиар тус тус өсчээ. 2023 оны байдлаар улсын хэмжээнд нийт 226496 төрийн албан хаагч ажиллаж байгаагийн 68.0 хувь нь төрийн үйлчилгээний, 21.0 хувь нь төрийн тусгай албан хаагч байгааг тэрбээр танилцуулав.

Төрийн албаны шинэчлэлтийн хүрээнд хүний нөөцийн удирдлагын нэгдсэн бодлого хэрэгжүүлэх, чиг үүргийн шинжилгээ, албан тушаалын тодорхойлолтыг шинэчилж, процессын дахин инженерчлэл хийх, сонгон үалгаруулалтыг сайжжруулж, төрийн албаны ангиллыг оновчтой болгох шаардлагатайг Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дэд дарга мэдээлэлдээ онцолж, мөн нийтийн буюу төрийн албаны мэдээллийн архитектур, сэлгэн ажиллах, шатлан дэвших тогтолцоог шинэчлэх, цалин хөлс, нийгмийн баталгааны тогтолцоо болон мэргэшүүлэх сургалтын хөтөлбөрийг сайжруулах, үнэлгээний бодит системийг нэвтрүүлэх шаардлагатай гэж үзсэнээ дурдав. Мөн төрийн албаны талаарх олон улсын харьцуулсан судалгааны дүгнэлтийг Төрийн хэмнэлт, бүтээмжийн зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга С.Тэнгис танилцууллаа.

Ажлын хэсгийн хуралдаанд Төрийн албаны зөвлөлийн дарга Л.Цэдэвсүрэн, тус зөвлөлийн гишүүн Д.Баатарсайхан, Ц.Амартөгс, Б.Пүрэвдагва нар оролцов. Тус зөвлөлөөс Шинжлэх ухааны академийн Философийн хүрээлэнтэй хамтран төрийн албан хаагчдын сэтгэл ханамж, хандлагын судалгааг хийсэн байна. Мөн Монгол Улсын бүх 330 суманд ажиллаж, төрийн албан хаагчидтай уулзалт хийжээ.

Философийн хүрээлэнтэй хамтран хийсэн судалгааныхаа дүгнэлтийг Төрийн албаны зөвлөлийн дарга Л.Цэдэвсүрэн танилцуулсан юм. Ерөнхийдөө төрийн байгууллагуудын албан хаагчдын ажиллах орчны сэтгэл ханамж эерэг боловч орлогын сэтгэл ханамжийн үзүүлэлт сөрөг гарсан байна. Байгууллагууд дахь хөдөлмөрийн сэдэл, хандлага, сэтгэл ханамжийг сайжруулах, удирдлагын хандлага, томилгооны чанарыг дээшлүүлэх, ажиллах орчин, нөхцөл, уялдаа холбоог хангаж, хнд суртал, зөрчлийг багасгах талаар арга хэмжээ авч ажиллах шаардлага байгааг Төрийн албаны зөвлөлийн дарга мэдээлэлдээ дурдав. Мөн хамт олны харилцаа, хандлагыг сайжруулах, төрийн албан хаагчдын эрхийг хамгаалах, ажлын цаг ашиглалт, ачааллыг тэнцвэржүүлж, цалин орлого, нийгмийн баталгааг хангахад анхаарал хандуулах шаардлагатайг тэмдэглэлээ.

Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын ажлын хэсгийн болон Төрийн албаны зөвлөлийн мэдээлэлтэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүд асуулт асууж, үг хэллээ. Улсын Их Хурлын гишүүн С.Зулпхар Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газар судалгаандаа ямар арга зүй, дата мэдээлэл ашиглаж, хэрхэн дүгнэснийг болон сэлгэн ажиллуулах талаарх олон улсын туршлага, Удирдлагын академийн сургалтын хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, хүний нөөцийн нэгдсэн удирдлагыг хаана байршуулах, нийтийн алба ба төрийн албаны ялгаа зэрэг асуудлаар асуулт асууж хариулт авав. Мөн тэрбээр төрийн албаны шинэчлэлийн асуудлыг өргөн хүрээнд хамтран хэлэлцэх шаардлагатайг анхааруулж, Монгол Улсын төрийн уламжлал, соёлыг харгалзаж, шинэ чиг хандлагыг уялдуулах, өнгөрсөн хугацаанд бий болсон ололт амжилтыг бататгахад анхаарч ажиллахыг зөвлөв. Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Хэрлэн өнөөгийн төрийн албаны тогтолцоог нийтийн алба болгон шинэчлэхэд шаардлагатай арга механизмыг сайтар судалж, иж бүрнээр нэвтрүүлэх, төвлөрсөн нэгдмэл удирдлагыг задлах үйл явцыг оновчтой, зөв хийх, төрийн албаны үнэт зүйл, албан хаагчдын ажил, амьдралын тэнцвэрийг хангах шаардлагатай гэлээ. Улсын Их Хурлын гишүүн С.Замира төр данхайж байна гэх олон нийтийн шүүмжлэлд юу нөлөөлж байгаад дүгнэлт хийсэн эсэх, их, дээд сургууль төгсөж буй төгсөгчдөд төрийн алба хэр нээлттэй байдаг, манай улсын боловсон хүчний бодлого, зохицуулалт оновтой бай чадаж байгаа эсэх зэрэг асуудлыг хөндсөн юм.

Ажлын хэсгийн ахлагч, Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Дамдинням хуралдааны төгсгөлд чиглэл өгч, эрх зүйн шинэчлэлийн ерөнхий бодлого, үзэл баримтлалын хүрээнд Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын ажлын хэсэг болон Төрийн албаны зөвлөл хамтран ажиллахыг үүрэг болголоо. Уг хамтын ажиллагаанаас гаргасан санал, зөвлөмжийн дагуу Ажлын хэсгээс Улсын Их Хурлын Төрийн байгуулалтын Байнгын хороонд санал дүгнэлтээ уламжилж, хуулийн төсөл боловсруулан өргөн мэдүүлэхийг Засгийн газарт даалгах тухай тогтоол гаргах нь зүйтэй гэв.

Ажлын хэсгийн дараагийн хуралдаанаар Төрийн албаны тухай хуулийн хэрэгжилтэд хийсэн аудитын дүгнэлтийг хэлэлцэхээр тогтлоо гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.