-Үүнд хөрөнгө оруулалт болон мөнгөн урсгал хоёрыг ялгаж ойлгох хэрэгтэй гэж бодож байна. Төсөл хэрэгжиж эхэлснээр эхний ээлжинд 650 сая долларын мөнгөн урсгал манай улсад орж ирнэ. Энэ нь Чалкогийн өр, Монголын төмөр зам компанийн зарцуулсан хөрөнгө, Засгийн газрын урьдчилгаа төлбөрийг багтааж байгаа юм. Ер нь дөрвөн тэрбум төгрөгийн хөрөнгө оруулалт эхний таван жилд бүрэн гүйцэд хийгдэнэ. Эхний гурван жилд 80-90 хувь нь хийгдэх төлөвлөгөөтэй төсөл.

 

-Нүүрсний үнээс хамаарч хоёр тал хамтын ажиллагааны төлбөр дээр ашиг хувиа ярих ёстой гэсэн үндсэн зарчмаар явсан. Өөрөөр хэлбэл, үнэ өсөх тусам орлого нэмэгдэнэ, ашиг нэмэгдэнэ. Энэ ашгийг “Эрдэнэс Тавантолгой” компани хүртэх ёстой гэдэг зарчмаар явж байгаа. Тэгэхээр хамтын ажиллагааны хамгийн доод хувь нь Ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр юм. Таван  хувь байгаа, 5 хувийн 40 хувь гэдэг 2 хувь. 2 хувь дээшээ өсөөд 8 хувь болох хувилбартай. Тэгэхдээ энэ нь нүүрсний үнэ ямар байхаас шалтгаалж 8 хуваагдал хийсэн. Үндсэндээ 15 долларын зөрүүтэй нэмэгдэх тусам тодорхой хэмжээгээр хувь хэмжээ нэмэгдэх тооцоолол байгаа. Өөрөөр хэлбэл, хамгийн доод тал нь 85-аас доош байсан хоёр хувь гэсэн үг. 85-100 боллоо 2.6 хувь, 100-120 боллоо 3 хувь ингээд дээшээ яваад 8 хүртэл явна. Пралель явж байгаа нь өсөн нэмэгдэх рояльти давхар явж байгаа.

 

-Төсөл маань 30 сая тонн угаах үйлдвэрийн хүчин чадлыг барих ёстой. Одоогийн ТЭЗҮ-ээр 30 сая тонноор тулж экспортлохгүй байх, 20 сая тонноос дээшихийг төмөр замаар тээвэрлээд гадаад зах зээлд гаргана гэж байгаа. Бид бол гадаад, дотоод борлуулалтын аль алинаас рояльти тооцно. Хоёрдугаарт, гол анхаарах зүйл нь хамтын ажиллагааны борлуулалтын механизмыг бусад хуулиараа хянаж байгаа. Өнөөдрийн гэрээний төсөл бол Сангийн яамнаас гаргасан журам. 2015 оны нэгдүгээр сарын нэгнээс жишиг үнэ мөрдөж байгаа, энийг л мөрдөнө.

 

-Гэрээнд ямар өгүүлбэр байна вэ гэхээр Хөрөнгө оруулалтын тухай хуульд “Та Монголд үйл ажиллагаа явуулаад бүх татвараа төлсний дараа гадаадад ашиг орлогоо шилжүүлэх шаардлагатай бол тэрийг чөлөөтэй шилжүүлэх эрхийг баталгаажуулж байна” гэсэн заалттай. Энэ зүйлийг баримтална.

 

-Хөрөнгө оруулагч тал төмөр замыг 2.5 жилд барьж дуусъя нь нэгдүгээр шаардлага. Хоёрдугаарт, анхаарч байгаа зүйл нь далайн боомт дээр Монголын нүүрсийг үнэ хүргэж өрсөлдөх чадвартай болгож зарах. Хятадаар нэвтрэх төмөр зам дээр зөвхөн төслийн компани хичээж ажиллах нь гэрээгээр заагдсан. Дээр нь хоёр улсын Засгийн газар гэрээ хэлэлцүүлээд дэмжлэг үзүүлэхээр заасан. Одоогийн байгуулсан төмөр замын гэрээ хэлэлцээрээр бүрэн боломжтой харагдаж байгаа.